Op woensdagavond 12 november doken we in het Kreatief Pakhuis in Zaandijk samen de vraag in: hoe welkom voel jij je in de stad? Vanuit verschillende invalshoeken verkenden we hoe ogenschijnlijk kleine keuzes grote gevolgen hebben voor hoe mensen zich ergens thuis voelen – of juist niet.

Participatiearchitect Daan Schipper liet zien hoe je publieke gebouwen echt toegankelijk maakt. Niet alleen met rolstoelhellingen en liften, maar door vanaf het eerste gesprek gebruikers te betrekken en na oplevering ruimte te houden voor beheer en aanpassing. Aan de hand van voorbeelden uit zijn werk werd duidelijk hoeveel verschil een wachtruimte, bewegwijzering of kolfruimte kan maken voor wie ergens binnenstapt.

Truus Vegter vertelde hoe Social Sofa Zaanstad buurtbewoners letterlijk en figuurlijk een plek geeft. Door samen aan een sofa te mozaïeken ontstaan gesprekken, nieuwe contacten en meer eigenaarschap over de eigen buurt. De banken blijken zo niet alleen zitplaats, maar ook startpunt voor ontmoeting.

Gespreksleider Nanine Carree verbond de verhalen met vragen uit de zaal: welke verantwoordelijkheid hebben ontwerpers, opdrachtgevers en beleidsmakers hierin, en wat kunnen we zelf doen als bewoners?

Tussendoor maakte juryvoorzitter Anne van der Meulen de winnaar bekend van de fotowedstrijd De inclusieve stad. Uit vijf geselecteerde foto’s – deze avond aan de wand te zien – koos de jury de winnende inzending van Leontien Pieter, die op treffende wijze liet zien hoe een ogenschijnlijk klein gebaar een wereld van verschil kan maken.

De avond maakte deel uit van het tweejarenprogramma Ruimte maken, waarin Babel onderzoekt hoe ruimte niet alleen fysiek, maar ook mentaal, sociaal en beleidsmatig wordt gecreëerd en verdeeld.

Filmtheater De Fabriek zat tot de laatste stoel vol bij de première van de documentaire 25 jaar Inverdan. Vanwege de grote belangstelling vond op 17 september een extra vertoning plaats. In het Zaandamse filmtheater kreeg het publiek een indringende terugblik op de grootschalige metamorfose van het stations- en centrumgebied van Zaandam – een project dat de stad letterlijk een nieuw gezicht gaf.

Wat ooit een grauw en ontoegankelijk gebied was, veranderde in een centrum dat inmiddels landelijke bekendheid geniet. De documentaire laat zien hoe het miljoenenproject aanvankelijk met scepsis en wantrouwen werd ontvangen, maar uiteindelijk de trots van veel Zaankanters werd. Met interviews met oud-wethouder Hans Luiten, stedenbouwkundige Miranda Reitsma, voormalig bestuursambtenaar Gerrit Jonker, voormalig programmadirecteur Inverdan Lourens Loeven en architect Sjoerd Soeters wordt zichtbaar hoe visie, vasthoudendheid en ontwerp de stad in een generatie hebben veranderd.

De documentaire is een productie van Babel Zaans architectuurplatform, gemaakt door Sarah Essbai, Wendy van Wilgenburg en Robert ten Elsen.

25 jaar Inverdan was op 16 en 17 september 2025 te zien in Filmtheater De Fabriek in Zaandam. De foto’s zijn gemaakt door Patrick Hudepohl.

Suzanne Böhmer is de nieuwe programmamaker bij Babel Zaans architectuurplatform. Zij neemt het stokje over van Wendy van Wilgenburg, die zich de afgelopen jaren met veel toewijding heeft ingezet voor de organisatie.

‘Bij Babel komen ruimtelijke en maatschappelijke thema’s samen, en dat maakt het voor mij als programmamaker zo inspirerend,’ vertelt Suzanne. ‘Samen met vrijwilligers onderzoeken wat het betekent om écht ruimte te maken in de Zaanstreek voelt als een unieke kans om iets moois neer te zetten en tegelijkertijd de regio beter te leren kennen.’

Sinds drie jaar woont Suzanne in Zaandam en is ze inmiddels goed ingeburgerd in de regio. Als ‘beginnende Zaanse’ verkent ze volop wat de Zaanstreek te bieden heeft. Ze drumt in een band en vaart geregeld met haar bootje op de Zaan.

Ze brengt ruime ervaring mee in het werken met vrijwilligers. Als freelancer in de maatschappelijke en culturele sector begeleidt en ondersteunt ze diverse groepen die zich vanuit eigen motivatie inzetten voor activiteiten in de regio. Daardoor kent ze het lokale veld goed en weet ze wat er speelt.

Eerder werkte ze mee aan tentoonstellingen bij het Rijksmuseum van Oudheden, Muzee Scheveningen en het Rijnlands Architectuurplatform. Voor CultuurBewust.nl schreef en redigeerde ze artikelen over kunst en film en organiseerde ze vrijwilligersbijeenkomsten. Bij het Mediafonds verzorgde ze evaluatiebijeenkomsten van gesubsidieerde films, documentaires en radioprogramma’s.

Met een achtergrond in cultureel erfgoed (Reinwardt Academie), taal- en cultuurstudies (Radboud Universiteit) en film- en televisiewetenschappen (Universiteit Utrecht) is Suzanne goed toegerust voor haar nieuwe rol. Zij zal zich richten op het ontwikkelen en begeleiden van het jaarprogramma dat de komende twee jaar in het teken staat van het thema ‘Ruimte maken’.

Leontine de Koning (voorzitter van de programmaraad van Babel): ‘Met Suzanne kunnen wij de kwaliteit in onze programmering hoog houden en hopelijk nog beter bereikbaar maken voor verschillende doelgroepen. De expertise en ervaring van Suzanne op dit gebied gaan ons hierbij zeer zeker helpen.’

Vanaf half juni start de populaire Zaanse houtbouw-rondwandeling weer – op aanvraag. Tijdens deze anderhalf uur durende tocht wandel je van het Czaar Peterhuisje via zowel historische als eigentijdse houten panden naar het Inntel Hotel in het hart van Zaandam. 

Onderweg sta je stil bij de betekenis van Zaanse houtbouw, de invloed van de Woningwet, de Russische buurt én de vraag: verrijkt fusionarchitectuur het erfgoed, of tast het dit juist aan? Een unieke wandeling waarin verleden en heden van de karakteristieke Zaanse houtbouw samenkomen.

Archigids Frank Bakker vertelt onderweg over de verhalen achter de gevels, de kleuren, verhoudingen en andere stijlkenmerken van échte Zaanse houtbouw. Gebinten, korbelen, poeren, jukken, waterborden en windveren – tijdens deze tocht komt de wereld van het houten bouwen tot leven.

Praktische informatie

De rondwandeling is uitsluitend op aanvraag. Neem voor boekingen contact op met ons secretariaat via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Voor scholen, bedrijven en andere groepen biedt BabelGidsen ook rondleidingen op maat. Een groepswandeling duurt 1,5 tot 2 uur en kost €150 excl. btw (maximaal 20 personen). Bijzondere wensen of een specifieke focus? We denken graag mee.