Al generaties lang is het imposante fabriekscomplex van Meneba de blikvanger voor wie vanaf het noorden op of langs de Zaan de Zaanstreek nadert. En ook voor komende generaties zal dat zo zijn. Misschien nog wel imposanter als de ontwerpen van Mecanoo architecten (in opdracht van Waterland Real Estate) gerealiseerd zullen zijn. Arne Lijbers, associate partner bij Mecanoo, presenteerde op 11 maart 2020 op uitnodiging van Babel Zaans architectuurplatform een indrukwekkende transformatiestrategie.
De aankondiging van deze Babelbijeenkomst over de transformatie van het Menebacomplex had veel mensen nieuwsgierig gemaakt. Collega architecten, medewerkers van woningcorporaties en ontwikkelaars, maar vooral veel bewoners en ondernemers uit de Zaanstreek. Bij elkaar 200 mensen vulden de grote zaal van de Stoomhal in Wormer.
Gespreksleider Leontine de Koning interviewde voorafgaand aan de presentatie van Mecanoo eerst Sam Versluis en David van Weeghel. Zij gaven de zaal een indruk van de bredere context voor de transformatie van Meneba. Sam Versluis (programmamanager MAAK.Zaanstad) benadrukte ‘menselijke maat’ en ‘herkenbaarheid’ als sleutelbegrippen voor de grote en kleinere herontwikkelingsprojecten in Zaanstad Noord. David van Weeghel (MRA trainee) ging dieper in op de karakteristiek van de Zaanoevers en kaders voor herontwikkeling aan de hand van een aantal beelden uit het Beeldkwaliteitsplan Zaanoever dat in Wormerland opgesteld wordt. Op de vraag wat er vooral behouden en versterk moet worden, reageerden ze:
“de winkels en voorziening in Wormerveer, waaronder de Zaanbocht” (Sam).
“de pakhuizen als beeldbepalend kader voor de Zaanoever” (David).
Na een tour d ’horizon langs de reeks projecten, die langs en nabij de noordelijke Zaan in voorbereiding zijn, en een discussie met zaal over contrasten en hoogte van bestaande en toekomstige gebouwen, startte de presentatie van Mecanoo.
Het waren nog geen vastomlijnde ontwerpen, benadrukte Arne Lijbers, zelfs nog geen schetsontwerpen, maar mogelijke toekomstbeelden op basis van de uitgevoerde analyse en uitgewerkte ontwikkelstrategie. De renderings gaven echter een bedrieglijk realistisch beeld van wat een heel aantrekkelijke woon- en werk omgeving kan worden.
Arne nam de zaal mee in zijn analyse van de ontstaansgeschiedenis, permanente aanpassing en kenmerkende elementen van de Zaanwand, de industriestraat als beeldbepalend element, de waardestelling van de gebouwen. En op een hartenkreet uit de zaal kon hij direct bevestigen dat De Vlijt (de oude en nieuwe Vlijt) gehandhaafd blijft. Net als de loopbruggen en de iconische silo Amerika.
De bebouwingswand aan de Zaan met zijn kenmerkende silhouet blijft in de vorm van getransformeerde en nieuwe woonbebouwing gehandhaafd, binnen de contouren van de bestaande volumes. Silo Amerika kan worden versterkt in zijn iconische waarde door een mogelijke optopping. Spannend; dat vond de zaal ook.
De renderings aan het slot van de presentatie waren verbluffend. Als het zo gaat worden………….. Als Mecanoo straks een stap verder is in het ontwerpproces, zullen we het weten. Voorlopig was dit een preview voor de 200 aanwezigen.
