Op zondag 24 juni 2012 organiseerde Babel weer de jaarlijkse Dag van de Architectuur. Het landelijke thema van dit jaar – Architectuur en Voedsel – is de Zaanstreek als ‘provisiekast van Nederland’ op het lijf geschreven. Voor Babel was het daarom een uitdaging om een extra aantrekkelijk en afwisselend programma samen te stellen, waarin we de relatie tussen voedsel, vormgeving, design en architectuur op verschillende en verrassende manieren belichtten.
In één van de bekendste iconen van de Zaanse voedingsindustrie – het prachtig gerestaureerde Verkadecomplex in Zaandam – is het House of Food gevestigd, dat een sleutelrol in ons programma vervulde. Hier vonden tussen 11.00 en 17.00 uur lezingen, debatten, tentoonstellingen, rondleidingen en workshops plaats. We besteedden onder meer aandacht aan product- en verpakkingsdesign, ontwikkeling van keuken- en supermarktconcepten, maar ook aan stadsecologie en cityfarming. Er was een bijzondere foto-expositie over multiculti keukens, die Erik Klein Wolterink in opdracht van het Stadsarchief Amsterdam maakte, en een presentatie van speciale food-based (bouw)-materialen. Kinderen konden zelf hun eigen eetbare huis bouwen.Ook elders in het Verkadecomplex en daarbuiten vonden activiteiten plaats, mede dankzij de medewerking van een aantal lokale organisaties en ondernemers.
Park Supermarkt: nieuwe invulling voor ons Zaanse groengebied?
Met ‘Park Supermarkt’ introduceerde van Bergen Kolpa Architecten een vernieuwende kijk op produceren, consumeren en recreëren in de vorm van een landschappelijke supermarkt. Hier kunnen zowel ondernemers als stedelingen grond gebruiken om op een duurzame manier voedsel te verbouwen én te verkopen. Gloort hier een nieuwe toekomst voor ons groene ommeland? Jago van Bergen van Van Bergen Kolpa Architecten vertelde meer over Park Supermarkt en ging er over in gesprek met Zaanse deskundigen.
(13.00-14.15 uur) www.vanbergenkolpa.nl
Geur, vormgeving en architectuur
Veel Zaankanters zijn opgegroeid tussen de luchtjes van de voedingsindustrie. Met je ogen dicht wist je vaak wel waar je was. Geur is een belangrijk zintuig dat vele facetten kent. Kunsthistorica Caro Verbeek deed onderzoek naar de betekenis en invloed van geuren. Zij vertelde o.a. over eigen geuren van steden, over het gebruik van geur in de architectuur en natuurlijk over cacao, dé geur van de oude Verkadefabriek.
(14.30-15.15 uur) www.caroverbeek.nl
Bruynzeel: de oorsprong van de moderne keuken
Bruynzeel medewerker Lenneke Sander-Gorter vertelde over de voormalige Bruynzeel fabriek in Zaandam en over de beroemde keuken van Zaandijkse ontwerper Piet Zwart. Speciaal voor deze dag werd materiaal uit de eigen Bruynzeel museumcollectie tentoongesteld.
(12.00–12.30 uur)
Pecha Kucha Multiculti-keukens
In een flitsende presentatie vertelde fotograaf Erik Klein Wolterink meer over zijn wereldreis door Amsterdam op zoek naar keukens van Amsterdammers met verschillende culturele achtergronden.
(15.15 uur) www.erikkleinwolterink.nl
Chocoladefabriek in een nieuwe ´verpakking’
Aan de hand van voorbeelden uit haar eigen privécollectie hield Wil Gabriel een lezing over de ontwikkeling van de bekende Verkade verpakkingen.
(15.30–16.00 uur)
Rondleiding door het Verkade gebouw
Zaanse Architect Paul Carree en John Gabriel, oud-medewerker van Verkade, verzorgden samen een rondleiding door de voormalige chocoladefabriek. Terwijl John Gabriel onderweg herinneringen ophaalde over hoe het er vroeger aan toe ging in de fabriek vertelde Paul Carree over de transformatie van dit bekende industriële monument.
(16.00–17.00 uur) www.carree-architecten.nl
Bouw je lekkerste droomhuis!
“Knibbel knabbel knuisje, wie knabbelt aan mijn huisje?” Het sprookje van Hans en Grietje leverde de inspiratie voor deze kinderworkshop, waarin kinderen op een creatieve manier met voedselproducten aan de slag gingen om als architect hun eigen droomhuis te maken
(12.00–13.00, 14.00–15.00 & 15.00-16.00 uur)
Food & Zaan: voer voor een vaartocht
Varen op de Zaan organiseerde speciaal voor de Dag van de Architectuur twee vaarexcursies van elk twee uur over de Zaan. Onderweg vertelde Babel-gids Hans Staller over de geschiedenis van de Zaanse voedingsmiddelenindustrie en de ontwikkeling van het bijzondere productielandschap langs de Zaanoevers.
(Vertrek om 12.00 & 15.00 uur) www.varenopdezaan.nl
Film ‘Alles Moet Nieuw – Piet Zwart’
Het grote publiek kent de in Zaandijk geboren industrieel ontwerper Piet Zwart vooral van de beroemde Bruynzeelkeuken. Deze documentaire biedt een groots over- zicht van al zijn werk. Zwart is in 2000 door de BNO uitgeroepen tot “ontwerper van de eeuw”.
(Filmtheater de Fabriek -circa 25 min. lopen, 17.00 uur)
Muziek in de Koekfabriek
Het Jos van Beest-trio, bekend in de Zaan- streek, speelde easylisting-jazzstandards ‘On this sunday afternoon’ in restaurant De Koekfabriek
(van 16.00–19.00 uur)
DOORLOPENDE EXPOSITIES
- Een selectie van vernieuwende bouwmaterialen uit natuurlijke grondstoffen afkomstig van het Materia Inspiration Centre
- Multiculti-keukens van Amsterdam: selectie van fotopanelen van keukens op ware grootte, die fotograaf Rik Klein Wolterink maakte in opdracht van het Stadsarchief Amsterdam
- Verpakkingsdesign van Verkade
- Keukendesign van Bruynzeel
- 125 jaar Albert Hein in beeld gebracht aan de hand van een greep uit de collectie van de Stichting Erfgoed Albert Heijn
- Stichting Enzo hield open huis en exposeert op het thema geïnspireerde kunst van textiel tot keramiek, vervaardigd door cursisten. (locatie: Atelier Stichting Enzo, begane grond Zaanse Chocoladefabriek)
De kunstfabriek presenteert: Zaanse industrie-oogst
Speciaal voor de Dag van de Architectuur maakten verschillende kunstenaars gebruikskunst met afvalmaterialen uit de voedingsindustrie. Ontwerper Dirk Overduin en cultureel ondernemer Bas Husslage stelden in samenwerking met beeldend kunstenaar Katrine van Klave- ren hun ‘Oogstkaart van de Zaanse Industrie’ beschikbaar aan kunstenaars en creatieven. Talrijke soorten afval- materialen (hout, plastic, metaal, jute, etc.) kregen hiermee een tweede leven. Alle werken kregen tijdens festival Smaak Explosies (14, 15 en 16 september een definitieve bestemming). De deel- nemende kunstenaars zijn aangesloten bij Stichting Tengel.
www.tengel.nl www.smaakexplosies.nl
House of Food is gelegen op derde verdieping van de Zaanse Chocoladefabriek, Westzijde 168-188 in Zaandam. Het ligt op 10 minuten loopafstand van station Zaandam en is ook bereikbaar met bus 69 (halte Parkstraat). Er kan naast de deur geparkeerd worden (betaald).
