Het Zaanse landschap wordt gedomineerd door drie lagen: de ondergrond, de infrastructuur en de occupatie/het gebruik. Dat geldt ook voor het buitengebied. Ruim 50% van de oppervlakte van Zaanstad bestaat uit veenweidegebied, agrarisch landschap, moeras/natuurgebieden en water. Het percentage hiervan is in Wormerland en Oostzaan nog veel hoger. Een groot areaal maakt onderdeel uit van de Ecologische Hoofd Structuur. Groen en water vormen belangrijke identiteitsdragers. Vooral de Zaan, de eeuwenoude natuurlijke afwatering van het veenweidegebied, geldt als icoon van de Zaanstreek. Wat betekent zij nu en in de nabije toekomst voor het stadslandschap? Maar al dat water heeft ook een keerzijde: de dreiging van de wateroverlast door klimaatverandering, schommelingen in het waterpeil en risico’s van verdroging van groengebieden of droogstand van houten funderingen.
De gemeenteraad van Zaanstad stelde in 2009 het Beeldkwaliteitsplan Buitengebied vast, waarin ontwerpprincipes staan over elementen als veenweiden, waterberging, boerenerven, lintdorpen en openheid, die kenmerkend zijn voor het DNA van het Zaanse groen/blauwe landschap. Uitgangspunt is: behoud van de openheid en versterking van de aanwezige contrasten. Maar hoe doe je dat als er zoveel verschillende belangen in het spel zijn? De agrarische bedrijvigheid is belangrijk voor het in stand houden van de kwaliteit van het gebied. Toerisme en recreatie kunnen nieuwe economische impulsen geven. De oprukkende verstedelijking vraagt om een betere toegankelijkheid van het buitengebied voor bewoners, maar ook om een zorgvuldige omgang met natuurwaarden. Hoe worden belangen tegen elkaar afgewogen? Waar liggen kansen?
Drie deskundigen op het gebied van agrarische ontwikkeling, leisure en toerisme, natuur en milieu, en cultuurhistorie/archeologie kwamen hun visie geven op de kwaliteiten, kansen én bedreigingen van het Zaanse landschap. Samen met de discussieleider kregen ook de bezoekers ruimte om hun mening te geven en zich te mengen in het debat over dit onderwerp.
Discussieleider:
Ronald van der Heide is landschapsarchitect bij Copijn Tuin- en Landschapsarchitecten en striptekenaar. Hij publiceert al enkele jaren korte strips in het vakblad Blauwe kamer. Daarin koppelt hij bijvoorbeeld het spraakmakende ‘gestapelde’ hotelontwerp in Inverdan aan het polderlandschap en de rauwe liedteksten van de Oostknollendamse band De Kift.
Gastsprekers:
– Remco Rolvink is landschapsarchitect. Van 1997 tot 2009 was hij mede-eigenaar van Bureau Alle Hosper dat onder meer het ontwerp heeft gemaakt voor Zaaneiland. Rolvink heeft onder meer ontwerpen gemaakt voor het Masterplan voor Groningen Meerstad, en een stedenbouwkundig plan voor het stationsgebied van Hoogeveen.
–Jan Hylkema is directeur recreatie Noord Holland. Dit bedrijf adviseert onder meer gemeentes over beleid op het gebied van recreatie, en ontplooit velerlei activiteiten op het gebied van agrarisch beheer, het maken van beeldkwaliteitsplannen en de werving en selectie van recreatie.
–Tjeerd Bosma is afdelingshoofd Beheer Openbare Ruimte (verantwoordelijk voor het beheer van het gemeentelijk vastgoed, de gemeentelijke handhavingstaken en de gemeentelijke buitendienst)In het verleden ondersteunde hij als consulent agrarisch natuurbeheer van Westelijke Land en Tuinbouw Organisatie (verantwoordelijk voor de kennisontwikkeling op het gebied van natuurbeheer) 10 verenigingen voor agrarisch natuurbeheer.
Babeldiscussie_Het DNA van het Zaanse Landschap_verslag
