De Babel excursie naar Kopenhagen bood 25 deelnemers een attractief driedaags programma. Net als vorig jaar in Hamburg was er veel te leren voor projecten die in Zaanstad spelen.
Kopenhagen groeide uit van een kleine vissersnederzetting tot een stad gelegen aan de Sont aan een belangrijke handelsroute. De stad kende vele veranderingen door machtsstrijd in de regio en door een aantal grote branden. In de 19e eeuw werd de stad uitgebreid met aantal grote arbeiderswijken. De handelsroute waaraan de stad lag werd steeds minder belangrijk en dus moest in de 20e eeuw naar andere functies voor het havengebied gezocht. Inmiddels vormt Kopenhagen en zijn regio samen met Malmö, waarmee het verbonden is via de Öresund brug een belangrijke transnationale regio, de Öresund regio, met een oppervlak van 176 km2 en een bevolking van ruim 3,7 miljoen inwoners
Kopenhagen, een stad dus met aspecten. Tijdens de excursie kwamen meerdere thema’s aan de orde: van de historische ontwikkeling van de stad met stedelijke invul- en herstructureringsprojecten, highlights van moderne architectuur tot de positie van de stad in de Øresundregio.
Donderdagavond 27 mei reisde de groep per vliegtuig naar de hoofdstad van Denemarken. Er waren drie hele dagen om uitgebreid de stad en zijn omgeving te verkennen.
Programma Excursie Kopenhagen 27tm30mei – versie 22 mei 2010
Hieronder een verslag van een van de deelnemers.
Historische stad en stedelijke invullingen in oude stad
De eerste dag begon met een inleiding over ontstaan en ontwikkeling van Kopenhagen door de eeuwen heen in het Bymuseum. Gewapend met die kennis werd in kleine groepjes een wandeling door de oude stad gemaakt met vooral aandacht voor de vele stedelijke pleinen die Kopenhagen kent. Aan die pleinen staan stadhuizen (Rådhuspladsen), gerechtsgebouwen ( Nytorv) of stadswoningen uit de 17e eeuw voor de rijke burgers (Kongens Nytorv). Daarnaast werden een aantal eigentijdse invullingen bekeken, zoals het SAS Radisson Royal hotel aan de Hammerichsgade 1 van Arne Jacobsen uit 1960; het Pershuis aan de Skindergada 5 van Korshagen Architecten uit 1974; het BT gebouw aan de Grønnegade kruising Bernikowsgade van architect Henning Larsen uit 1998; en het Stellings Hus aan de Gammeltorv 5 van Arne Jacobsen uit 1938.
Podwalk langs nieuwe invullingen aan het havenfront
Na de natte ochtendwandeling en een goede lunch werd weer in kleine groepen – gewapend met een podwalk op de MP3 speler – een tocht gemaakt langs een aantal prachtige gebouwen verrezen aan de binnenhaven van Kopenhagen. Een binnenhaven waar een transformatieproces plaats vindt van industriehaven naar een nieuw sociaal en cultureel centrum van de stad. De podwalk was ingesproken door voormalig Amerikaans ambassadeur en architect Richard Swett. Aan de hand van zijn uitleg werd een tocht te voet en al varend op veerpontjes gemaakt langs een aantal architectonische highlights:
– de Koninklijke Bibliotheek – de Zwarte Diamant – van architectenbureau Schmidt Hammer Larsen uit 1999
– het Koninklijke Theater van architectenbureau Lundgard en Tranberg uit 2008
– de Nordeabank van architectenbureau Henning Larsen uit 2000
– de Koninklijke Bibliotheek van architectenbureau Lundgaard & Tranberg uit 2008
– de Opera van architectenbureau Henning Larsen uit 2004
Aan het eind van de eerste dag ging men in groepjes uiteen om in de stad te eten.
Boottocht langs getransformeerde havengebieden.
De tweede dag werd begonnen met een boottocht door de haven langs nieuwe architectuur, hergebruik van oude panden en nieuwe stedelijke ontwikkelingen op oude haven terreinen. De gids tijdens de boottocht was architect Bo Christiansen. De boot voer o.a. langs:
– Metropolis het futuristische woongebouw van architect Kasper Danielsen van architectenbureau Future Systems uit 2007
– Sluseholmen, een woonwijk ontworpen door Sjoerd Soeters van het Hollandse architectenbureau Soeters Van Eldonk en het Deense architectenbureau Arkitema uit 2006. Bij deze aan het water gelegen woonwijk ging de groep aan land en kreeg een persoonlijke rondleiding door de woonwijk van Sjoerd Soeters.
– Gemini, een voormalige zaadsilo omgebouwd tot appartementen van Hollandse architectenbureau MVRDV in 2005
De boottocht voerde de groep opnieuw ook weer door de binnenhaven langs o.a. het Koninklijke Theater en de Opera .
Fietstocht naar Ørestad en Amager
Een zelf meegenomen lunch werd genuttigd in het park bij de Langebrø brug. Vandaar werd op gehuurde fietsen een tocht gemaakt door de uitbreidingswijk Ørestad op het groene deel van Kopenhagen: het eiland Amager. Ørestad is de nieuwste uitbreiding van Kopenhagen, nodig om de groei van de bevolking op te vangen en is goed bereikbaar vanuit het centrum via een nieuwe metrolijn. Bekeken werden achtereenvolgens:
– Bikuben Kollegiet een universiteitsgebouw van architectenbureau Aart A/S uit 2006.
– Tietken Kollegiet een 7 lagen hoog woongebouw voor studenten. een studentencomplex in een woonwijk. In een grote cirkel zijn a.h.w. container woningen verwerkt. Sommigen naar voren uitstekend, andere weer naar achter terugliggend. Onder de woningen gemeenschappelijke ruimten in gebruik als fietsenstalling, wasserette, computerruimten e.d.. Een middenterrein met veel groen en zitgelegenheid. Een vorm van beschermd besloten wonen maar met individuele wooneenheden. Iedereen heeft een eigen deurbel.
Het bekroonde ontwerp uit 2006 is van architectenbureau Lundgaard en Tranberg.
– Boligslangen dat vlakbij Tietken Kollegiet stond en het grootste woongebouw is met 320 woningen in een slangachtige vorm en met daken die zweven boven de openingen tussen de gebouwen. Het is gebouwd door de architectenbureaus Arkitema en Domus in 2006.
– Prism (centrum voor cultuur en sport) ontworpen door architectenbureau Dorte Mandrup in 2001.
– Prags Boulevard, een tot fiets- voetgangersgebied gewijzigde brede boulevard
– Maritime Youth Centre, een jeugdcentrum in de wijk Amager aan het einde van een jachthaven. Een gebouw met een dak als een grote skatebaan, waaronder zich het jeugdhonk bevindt.
– Amager Strandpark, gelegen aan de zee, een stadsstrand met fiets- en voetpaden, plaatsen om te zwemmen en duiken en het Kastrup Sea Bath.
Het eind van de fietstocht lag in Örestad-Centrum, met interessante woningbouw:
– Bjerget een wooncomplex met bouwblokken, gestapeld als een soort waterval en bekroond met een architectuurprijs. Het is ontworpen door de Bjarke Ingels Group en gebouwd in 2008.
– VM Houses een woongebouw ontworpen inde vorm van de letter V en M met opvallend uitstekende driehoekige balkons. Het ontwerp is van architectenbureau Bjarke Ingels Group en architectenbureau Julien de Smedt. Bouw: 2005.
De fietsen werden daar opgehaald door de verhuurder. Met de Metro terug naar de binnenstad om daar in groepjes te gaan eten.
Museumbezoek
Zondag verliet de groep het hotel om vandaar in de ochtend per bus twee buiten de stad gelegen musea voor moderne kunst te bezoeken:
– Museum Arken
Het museum ligt aan de Køge Baai en is ontworpen door architect Søren Lund. Het is geopend in 1996 en later in 2008 en 2009 uitgebreid.
– Museum Louisiana
Het Museum kijkt uit over de Øresund. Er is een goed uitgebalanceerd evenwicht tussen de kunst in de beeldentuin, de natuur en de architectuur van het museum. De interactie tussen die drie elementen is uniek te noemen. Het museum is een schepping uit 1958 van de toenmalige eigenaar Knud W. Jensen en is ontworpen door de architecten Wilhelm Wohlert en Jørgen Bo. Het is sindsdien tot aan 1991 meerdere malen uitgebreid tot zijn huidige vorm.
Bezoek Malmö in de Øresundregio.
Als afsluiting van de excursie werd zondagmiddag een bezoek aan Malmö gebracht.
Op weg naar Malmö stapte architect Bo Christians in de bus. Hij vertelde welke invloed de bouw van de Øresund-brug heeft gehad op de sociale en economische ontwikkeling van de gehele Öresundregio. De lage kosten van de woningbouw in die regio van Zweden heeft het aantrekkelijk gemaakt voor de Denen om zich daar te vestigen en te werken in Kopenhagen. Ook is het voor de Zweden aantrekkelijker dan vroeger toen ze met een ferry moesten oversteken om te gaan winkelen in Kopenhagen. De brug begint met een deels ondergronds tunnel i.v.m. de veiligheid van vliegveld Kastrup in Kopenhagen.
In Malmö werd een ecologische woonwijk bezocht, waar zich ook een vanuit Kopenhagen zichtbare “landmark” bevindt: de getordeerde woontoren Turning Tower van de Spaanse architect Santiago Calatrava.
Die avond is de terugvlucht naar Amsterdam.
